Karaciğer yağlanması nedir? Karaciğer yağlanması belirtileri nelerdir? Karaciğer yağlanması tedavisi nasıldır ve nasıl geçer?
Karaciğer yağlanması karaciğer hücrelerine çok fazla yağ birikmesi sebebiyle ortaya çıkan bir sağlık sorunudur. Karaciğer hücrelerinde az oranda yağ normal kabul edilse de toplam yağ oranının yüzde 5’ten fazla olması karaciğer yağlanması anlamına gelir. Aşırı alkol tüketimi karaciğer yağlanmasına sebep olsa da birçok vakada durum farklı sebeplere dayanır.
Batı ülkelerinde yaygın olarak görülen karaciğer yağlanması tipi, alkolik olmayan karaciğer hastalıkları kategorisinde değerlendirilir.
Alkolik olmayan karaciğer yağlanması sorunun ilk aşaması olarak kabul edilir ve genellikle bu tip yağlanma sorununa tanı konulmaz. Alkolik olmayan karaciğer yağlanması zaman içinde alkol dışı karaciğer yağlanması olarak da bilinen daha ciddi karaciğer sorunlarına sebep olabilir.
Alkol dışı karaciğer yağlanması yüksek oranda yağ birikimi ve enflamasyona sebep olur ve bu durum karaciğer hücrelerine zarar verir. Bu sorun fibrozis ve skar dokuya yol açabilir. Karaciğer yağlanması sürecinin alkol dışı karaciğer yağlanması sorununa dönüşü dönüşmeyeceğini tahmin etmek zordur.
Karaciğer yağlanması nedenleri nelerdir?
Karaciğer yağlanması sorununa yol açan bazı nedenler şunlardır:
- Obezite: Obezite düşük kalitede enflamasyona sebep olur ve bu durum karaciğerde yağ birikmesini artırır. Obezite teşhisi konan yetişkinlerin yüzde 30 ila 90’ında alkolik olmayan karaciğer yağlanması görülür.
- Bel bölgesinde fazla yağlanma: Kilosu normal fakat bel bölgesinde yağlanma oranı fazla olan kişilerde karaciğer yağlanması görülebilir.
- İnsülin direnci: İnsülin direnci ve yüksek insülin seviyesi, tip 2 diyabet tanısı konan hastaların ve metabolik sendromu olan kişilerin karaciğerindeki yağlanmayı artırır.
- Yüksek oranda işlenmiş karbonhidrat tüketimi: İşlenmiş karbonhidratların düzenli olarak yüksek oranda tüketilmesi karaciğerde yağlanmaya yol açar.
- Şekerli içecek tüketimi: Soda ve enerji içecekleri gibi yüksek oranda fruktoz içeren içeceklerin tüketilmesi hem çocuklarda hem de yetişkinlerde karaciğer yağlanmasına sebep olur.
- Bağırsak sağlığı sorunu: Son dönemde yapılan araştırmalar bağırsak ve mide sorunlarının alkolik olmayan karaciğer yağlanması sorununa olumsuz yönde etki ettiğini ortaya koyuyor.
Karaciğer yağlanması belirtileri nedir?
Karaciğer yağlanması sorununa işaret eden belli başlı belirtiler vardır. Bu belirtilen tamamı ortaya çıkmayabilir. Bazı durumlarda kişi, karaciğer yağlanması sorunu olduğunu anlamayabilir Karaciğer yağlanması belirtileri şunlardır:
- Yorgunluk ve halsizlik
- Abdominal bölgesinin tam ortasında ya sağ tarafında hafif ağrı ya da dolgunluk hissi
- AST ve ALT gibi enzimlerin salınımında artış
- İnsülin seviyesi artışı
- Trigliserit düzeyinde artış
Alkol dışı karaciğer yağlanması belirtileri şunlardır:
- İştahsızlık
- Bulantı ve kusma
- Abdominal bölgede orta şiddette ya da şiddetli ağrı
- Gözde ve deride sararma
Standart tetkikler ve kan testi için düzenli olarak doktora gidenlerde karaciğer yağlanması sorunu erken teşhis edilebilir.
Karaciğer yağlanması tedavisi ve diyeti nasıl olmalı?
Karaciğer yağlanması sorunundan kurtulmak için belli başlı yöntemler bulunmaktadır. Bunların başında kilo verme ve karbonhidrat tüketimini azaltma gelir. Bazı gıdalar sorunun önüne geçmede yardımcı olur. Karaciğer yağlanması diyeti için şu adımlar takip edilebilir:
Kilo verin ve aşırı kilo sorunundan kaçının
Kilo vermek karaciğer yağlanması sorunundan kurtulmak için en iyi yöntemlerden biridir. Alkolik olmayan karaciğer yağlanması olan yetişkin bireylerde kilo kaybı karaciğerdeki yağlanmayı azaltır.
Karbonhidrat tüketimini azaltın
Karaciğer yağlanması sorunundan kurtulmak için en mantıklı yöntem bitkisel ve hayvansal yağlardan uzak durmak olarak kabul edilir.
Fakat alkolik olmayan karaciğer yağlanması sorunu olan kişilerde karaciğerdeki yağın yüzde 16’sının hayvansal ve bitkisel yağlardan kaynaklandığı ortaya çıkmıştır. Karaciğerde biriken yağın büyük kısmı kanda bulunan yağ asidi kaynaklıdır ve karaciğerdeki yağın yüzde 26’sı de novo lipogenesis adı verilen bir süreçle oluşur.
Bu süreçte aşırı karbonhidrat, yağa dönüştürülür. Fruktoz içeriği bakımından yüksek gıda ve içecekler bu süreci hızlandırır.
İşlenmiş karbonhidrat oranı düşük beslenme düzeni, alkolik olmayan karaciğer yağlanması sorununun ortadan kalkması için yardımcı olur. Akdeniz tipi beslenme önerilir.
Karaciğerdeki yağlanmayı azaltan gıdalar tüketin
Mono doymamış yağlar içeren gıdalar, yeşil çay ve çözülebilir lif içeren besinleri tüketin.
Egzersiz yapın
Fiziksel aktivite karaciğer yağlanmasını önler. Dayanıklılık sporları ve antrenmanlar karaciğer hücrelerindeki yağ birikimini azaltır. Antrenmanlar için uzman kişilerden destek alınmalıdır.
